Όλα αυτά και άλλα πολλά ακόμη σημαίνουν πως δεν είμαστε μουσειακός πολιτισμός, αλλά πως εξακολουθούμε να είμαστε μια ζώσα και οικουμενικών διαστάσεων πολιτιστική δύναμη. Έστω κι αν η κακομοιριά του ελλαδισμού δεν μας έχει επιτρέψει να το αναδείξουμε.
Τα αίτια της κρίσης
Tα βαθύτερα αίτια της έρπουσας μεγάλης ευρωπαϊκής κρίσης είναι η μη πρόταξη της εμβάθυνσης της ΕΕ έναντι της επέκτασής της, αλλά και η μη εμβάθυνσή της όταν διευρύνθηκε. Όπως και το ότι, συνακολούθως, δεν έγινε ουσιαστική προσπάθεια για την εναρμόνιση των “εθνικών αριθμητών” με τον “ευρωπαϊκό κοινό παρονομαστή”. Που είναι ένα δυσεπίλυτο σταυρόλεξο, αλλά και κλειδί για το μέλλον της ΕΕ.
Οπότε, με ανάπηρη ταυτότητα και σωρευόμενα ελλείμματα (δημοκρατικότητας, επικοινωνίας και αποτελεσματικής στρατηγικής) ήταν μοιραία η επικίνδυνη πορεία της βαθιάς ευρωπαϊκής κρίσης, που επιδεινώνεται και από το Brexit. Ένα, όμως, από τα πιο σημαντικά αίτια της κακοδαιμονίας της είναι η έλλειψη αυτονομίας στην παγκόσμια σφαίρα. Αυτή οφείλεται σε τέσσερα δεινά: στην αμερικανική επικυριαρχία, στην υπερεξουσία των αγορών (ιερατεία χρηματιστικού και τοκογλυφικού κεφαλαίου), στην γερμανοκρατία και στην γραφειοκρατία των Βρυξελλών.
Οπότε, ως έχει, η ΕΕ δεν έχει μέλλον. Πέραν του ότι μπορεί να γίνει κι ακόμη χειρότερη. Καθώς δεν είναι εκτός πιθανών σεναρίων η μετεξέλιξή της σε ζώνες πρώτης, δεύτερης ή και τρίτης ταχύτητας υπό την (επι)κυριαρχία της Γερμανίας. Μια δηλαδή, χωρίς τα σημερινά προσχήματα, γερμανοκρατούμενη Ευρώπη με “πατρίκιους” και “πληβείους”. Όπως, επίσης δεν είναι εκτός σεναρίων και η διάλυσή της, με τους βόρειους (υπό τη Γερμανία) να συγκροτούν μια δική τους ένωση. Έστω κι αν αυτό είναι για την ώρα πέρα από τον ορίζοντα.
Τούτων όλων δοθέντων, όμως, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι δια παν ενδεχόμενον, αφήνοντας κατά μέρος τα πολύ γλυκερά παρεπόμενα του “ευρωπαϊκού φαντασιακού” περί “κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού”, που μακάρι να είχαν αντίκρισμα. Πρέπει να πάψουμε να συγχέουμε (ταυτίζουμε) την Ευρώπη και τον πολιτισμό της με την (συν)επικυρίαρχή μας ΕΕ.
Η πραγμάτωση του ευρωπαϊκού οράματος
Η διαπίστωση και ο κριτικός ευρωσκεπτικισμός μας δεν έχει σχέση με τον εθνικιστικό ευρωσκεπτικισμό της άρνησης της Ευρώπης. Αυτονοήτως, είναι άλλος ο εθνικιστικός δεξιός ευρωσκεπτικισμός, που θέλει διάλυση της Ευρώπης και επιστροφή στο παρελθόν του κατακερματισμού της, κι άλλος ο κριτικός ευρωσκεπτικισμός, που θέλει την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ιδέας και την ποιοτική μετεξέλιξη της ΕΕ σε λειτουργική Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία υπό επωφελείς όρους για όλα της τα μέλη. Η ως τώρα εμπειρία και τα αίτια των ανεπαρκειών της ορίζουν και τις προϋποθέσεις πραγμάτωσης του αληθινού ευρωπαϊκού οράματος. Και αυτές είναι:
Πρώτη, ως προϋπόθεση των προϋποθέσεων, είναι η εναρμόνιση των “εθνικών αριθμητών” με τον “κοινό ευρωπαϊκό παρονομαστή”, έτσι ώστε να είναι πραγματικά Ευρώπη των λαών και των εναρμονισμένων πολιτιστικών τους ταυτοτήτων ως πλούτου της.
Δεύτερη, η αποτύπωση της εναρμόνισης σε στέρεη θεσμική βάση, έτσι ώστε να διασφαλίζει τη δημοκρατική λειτουργία της, με λυμένα τα ζητήματα της “ευρωπαϊκής πολιτειότητας” και του “ευρωπαϊκού δήμου”. Προφανώς με αμφίδρομη σχέση: Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – Ευρωπαϊκού “λαού”.
Τρίτη, η ανάδειξη και η παραδοχή, ως συνεκτικών ταυτοτικών γνωρισμάτων της, της δημοκρατίας και της αξιακής βάσης του πολιτισμού της, που πρωτίστως αναπέμπουν στην ελληνική πολιτιστική μήτρα.
Τέταρτη, η ουσιαστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προειρημένων τεσσάρων “δεινών”. Που σημαίνει αποτίναξη των επικυριαρχιών της Αμερικής (ΗΠΑ), των αγορών και της Γερμανίας, αλλά και δημοκρατικό έλεγχο της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.
Πέμπτη, η αντιστοίχιση ΕΕ και ορίων της Ευρώπης. Που σημαίνει και ένταξη ή προνομιακή σχέση της ΕΕ με τη Ρωσία, ως θεμελιακού μάλιστα προαπαιτούμενου για να αναδειχθεί η Ευρώπη σε παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη. Οι λόγοι είναι προφανείς: τα αποθέματα της Ρωσίας σε πρώτες ύλες, η αμυντική της ισχύ, το γεωπολιτικό της μέγεθος κ.α).
Διαχείριση της υποτέλειας
Εννοείται πως για όλα αυτά και για άλλα πολλά ακόμη πρέπει να ανοίξει ένας μεγάλος διάλογος στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Έτσι θα είναι συμμέτοχοι οι λαοί της τόσο στον ποιοτικό αναπροσδιορισμό της προοπτικής της ανανεωμένης ΕΕ όσο, πολύ περισσότερο, και στην πραγμάτωση αυτής της προοπτικής.
Στην Ελλάδα προέχει η χάραξη εθνικής στρατηγικής πολιτικής διαχείρισης της “μνημονιακής υποτέλειας” με λογική και όρους κατάργησής της. Γιατί χωρίς ανάκτηση της χαμένης εθνικής αυτεξουσιότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας μας, δεν μπορούμε να συζητάμε ισοτίμως για το μέλλον της Ευρώπης. Πέραν του ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι ή τουλάχιστον υποψιασμένοι δια παν ενδεχόμενον. Γιατί οι καιροί είναι πολύ ύποπτοι και πολύ ύπουλοι. Κλείνοντας αναφέρω μόνο ενδεικτικά την όξυνση των ανισοτήτων, το μεταναστευτικό, την κλιματική αλλαγή, τους τοπικούς-περιφερειακούς πολέμους, τους νέους γεωπολιτικούς αναδασμούς και άλλα πολλά τέτοια…
SLPress
